Trung Quốc mất gì khi không tuân thủ phán quyết Biển Đông?

Về tính pháp lý, phán quyết có ràng buộc pháp lý đối với Trung Quốc và Philippines; nhưng chỉ có thể ép buộc hai nước này thông qua gây áp lực quốc tế trong các phát ngôn chung, đàm phán riêng hoặc các nghị quyết tại Liên hợp quốc, chứ không thể trực tiếp cưỡng ép. Do đó, Trung Quốc có thể không tuân thủ. Tiếp đó, là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Trung Quốc có thể sử dụng quyền phủ quyết chống lại bất cứ nghị quyết nào có liên quan nào.

Song, về lâu dài Trung Quốc sẽ phải gánh hậu quả nặng nề. Thái độ không tuân thủ sẽ dẫn theo các vụ kiện khác buộc nước này phải “thượng tôn pháp luật”. Đồng thời, sẽ gánh chịu áp lực ngoại giao từ nhiều phía trên thế giới. Hiện nay, Nhật Bản đang làm trung gian hối thúc Nhóm các nước Công nghiệp phát triển (G7) ra tuyên bố chung về phán quyết biển Đông nhằm gây áp lực, yêu cầu Trung Quốc tôn trọng và tuân thủ luật pháp, quy định quốc tế trong giải quyết tranh chấp. Nếu Trung Quốc càng ứng xử không tuân thủ luật pháp thì càng mất nhiều hơn được. Trung Quốc sẽ tổn hại cả về hình ảnh lẫn uy tín trên trường quốc tế.

Nếu như Trung Quốc bác bỏ phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (một định chế quốc tế được công nhận), thì cũng có nghĩa nước này tạo ra tiền lệ coi thường cơ chế trọng tài quốc tế. Hậu quả, trong trường hợp những nước vay tiền của AIIB viện mọi lý do trì hoãn trả nợ, Trung Quốc khó mà cầu viện các cơ chế quốc tế để đi đòi nợ khi chính họ coi thường luật pháp quốc tế.

Không những thế, “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở biển Đông được tuyên bố không dựa trên một cơ sở pháp lý nào; Vì vậy, những nước vay tiền của AIIB trong tương lai hoàn toàn có lý do quan ngại việc một ngày nào đó Bắc Kinh tuyên bố có chủ quyền ở những nơi cơ sở hạ tầng được xây dựng bằng tiền vay của AIIB.

Còn tại Hội thảo Biển Đông thường niên lần thứ 6 tại trụ sở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) được tổ chức hôm 13/7, ông Erick Franckx - thành viên Tòa Trọng tài thường trực nói: “Phán quyết của Tòa trọng tài có tác động sâu rộng. Tất nhiên, quyết định của Tòa chỉ áp dụng đối với các bên liên quan; nhưng ngoài vấn đề pháp lý thì nó cũng mang theo một giá trị đạo đức rất lớn. Khía cạnh này hiện đang được tất cả các nước trong khu vực nghiên cứu kỹ lưỡng”.